Στα παραδείσια η επώαση των αυγών συνήθως διαρκεί 14 -15 ημέρες. Σε αυτό το χρονικό διάστημα θα πρέπει να ελέγξουμε τα αυγά και να επιβεβαιώσουμε ότι είναι γόνιμα. Την πρώτη Ωοσκόπηση μπορούμε να την κάνουμε από την 4η έως την 6η ημέρα από την έναρξη της επώασης!

Νεογέννητα

Ο νεοσσός μόλις βγει από το αυγό έχει ροζ δέρμα και φαίνεται να είναι πολύ αδύναμος. Μετά από λίγα λεπτά και καμία φορά μια ώρα αρχίζει να ζητάει τροφή σηκώνοντας το κεφάλι του προς το πάνω. Εκεί μπορείτε να παρατηρήσετε ότι κάθε είδος σπίνου έχει δικό του διαφορετικό σχέδιο μέσα στο στόμα (Mouth marks). Τα Gouldians και τα Parrot finches έχουν 4 φωσφορίζουσες μπάλες στη άκρη του ράμφος. Αυτό βοηθάει στους γονείς να αναγνωρίζουν τα μωρά τους και να βρίσκουν μέσα στη σκοτεινή φωλιά το στόμα των μικρών.

Συνήθως οι γονείς αρχίζουν να ταΐζουν τα μωρά μέσα σε λίγες ώρες και καμία φορά μετά από 20 ώρες. Να ξέρετε ότι το μωρό που βγαίνει από το αυγό έχει ακόμα μέσα στο στομάχι του λίγο από τον κρόκο του αυγού. Αυτός ο κρόκος είναι το φαγητό του για πρώτες ώρες της ζωής του. Ένα νεογέννητο μπορεί να αντέξει χωρίς τάισμα γύρο στα 24 ώρες καταναλώνοντας το κρόκο που έχει μείνει στο στομάχι του. Μην βιασθείτε να πάρετε απόφαση για τάισμα στο χέρι. Περιμένετε λίγες ώρες ακόμα και σιγουρευτείτε 100% ότι οι γονείς δεν ταΐζουν τα μικρά.

Εκκολαπτήριο – Incubator

Σε περίπτωση που οι γονείς δεν κλώσουν τα αυγά ή για κάποιο λόγο δεν μπορούν (απρόβλεπτη αρρώστια, θάνατος, άγχος), μπορείτε να βάλετε τα αυγά στο εκκολαπτήριο – incubator.

Μπορείτε να αγοράσετε κάποιο επαγγελματικό ή ημι-επαγγελματικό εκκολαπτήριο ή αν πιάνουν τα χέρια σας, μπορείτε να το κάνετε μόνοι σας.

 Ανάπτυξη του εμβρύου

Η ανάπτυξη του εμβρύου αρχίζει στη θερμοκρασία των 36.1^ο C.  Όσο πιο υψηλή θερμοκρασία τόσο πιο γρήγορα αναπτύσσεται το έμβρυο. Η γρήγορη ανάπτυξη δεν κάνει καλό στο έμβρυο όπως και η πολλή αργή. Το έμβρυο πρέπει να αναπτύσσεται με κανονικό ρυθμό. 

Η μεγαλύτερη θερμοκρασία που αντέχει το έμβρυο είναι 38,8^ο C.

Ο πιο βασικός παράγοντας για τη σωστή ανάπτυξη του εμβρύου είναι η ακριβής και σταθερή θερμοκρασία που πρέπει να επικρατεί στο θερμοθάλαμο του εκκολαπτηρίου. Μια θερμοκρασία 37,5^ο C είναι καλή αλλά θα πρέπει να προσέξουμε να μη ξεφεύγει από τα όρια των 36,8^ο C και 38^ο C. 

Για τη μέτρηση της θερμοκρασίας θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε ένα θερμόμετρο ειδικό γι’ αυτή τη περίσταση.

Αν δεν είστε σίγουροι για τη ακρίβεια του θερμομέτρου βάλτε  καλύτερα λίγο πιο χαμηλή θερμοκρασία αντί για πιο υψηλή. Το έμβρυο μπορεί να αντέξει για λίγο μια πτώση θερμοκρασίας για δυο-τρεις βαθμούς, όμως δεν θα αντέξει μια αύξηση. Να έχετε κατά νου ότι οι απότομες αλλαγές στη θερμοκρασία θα έχουν σαν αποτέλεσμα το θάνατο του εμβρύου. 

.

Δεύτερος βασικός παράγοντας είναι η υγρασία. Σε γενικές γραμμές μέσα στο θερμοθάλαμο η υγρασία  πρέπει να είναι 50%, ενώ προς το τέλος της επώασης θα πρέπει να αυξηθεί στο 60 %.

Τέλος το γύρισμα των αυγών ανά 3 ώρες το λιγότερο εξομοιώνει με τον καλύτερο τρόπο την φυσική επώαση. 

Καλύτερα είναι να γυρίζουμε τα αυγά κάθε 30-40 λεπτά για 180 μοίρες. 

Θερμοθάλαμος – Brooder

Σε περίπτωση που οι γονείς δεν ταΐζουν τα μωρά ή στη περίπτωση που τα πέταξαν από τη φωλιά και δεν έχετε εναλλακτικό ζευγάρι για να τα υιοθετήσουν, τότε θα πρέπει να αναλάβετε εσείς το τάισμα. Το χειρότερο και πιο δύσκολο για εσάς είναι αν τα μωρά είναι νεογέννητα όπου πέρα από το πολύ συχνό τάισμα χρειάζονται υψηλή και σταθερή θερμοκρασία.

Θα χρειασθείτε ένα Θερμοθάλαμο – Brooder. Ο θερμοθάλαμος θα πρέπει να έχει σταθερή θερμοκρασία και αρκετή υγρασία. Δεν μπορείτε να χρησιμοποιείτε εκκολαπτική μηχανή σαν θερμοθάλαμο ενώ έχει μέσα τα αυγά, επειδή τα αυγά και τα νεογέννητα θέλουν διαφορετική θερμοκρασία.

Η καλύτερη και ευκολότερη λύση είναι να αγοράσετε έναν έτοιμο θερμοθάλαμο. Και αν πιάνουν τα χέρια σας και έχετε όρεξη για διάβασμα κι ψάξιμο μπορείτε να βρείτε στο internet οδηγίες πως να φτιάξετε ένα πλήρες θερμοθάλαμο μόνοι σας. Στη χειρότερη περίπτωση μπορείτε να το φτιάξετε πρόχειρα. Ένα γυάλινο ή πλαστικό κουτί, βάζετε μέσα 4 εκατοστά καθαρό πριονίδι και χαρτοπετσέτες. 

Είναι πολύ βασικό να μην γλιστράνε τα πόδια των νεοσσών. Τα ποδαράκια πρέπει να τα έχει μαζεμένα κάτω από το σώμα του. Αν τα πόδια τους γλιστράνε στο πάτο του θερμοθάλαμου τότε πολύ πιθανόν να δημιουργηθεί πρόβλημα στα πόδια (Splayed Legs).

Πάνω από το γυάλινο κουτί βάλτε μια απλή λάμπα ή κόκκινη λάμπα χοιροτροφείου 40-60 watt, ή καλύτερα αντί για λάμπα να χρησιμοποιείτε θερμαντική πλάκα. Επίσης είναι απαραίτητο να υπάρχει συνεχώς μέσα ένα βρεγμένο σφουγγάρι για να κρατάει τη υγρασία κι ένα ακριβές θερμόμετρο για έλεγχο της θερμοκρασίας. 

Θερμοκρασία στον Θερμοθάλαμο

 * – θερμοκρασία δωματίου

Απαραίτητος εξοπλισμός

Για τάισμα θα χρειασθείτε

1) Κρέμα για τάισμα στο χέρι. Θα τη βρείτε στα Pet Shops. Μια καλή κρέμα θα πρέπει να παρέχει όλες τις βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και προβιοτικά που χρειάζεται ένα μωρό για σωστή ανάπτυξη. Προσθέσετε μόνο λίγο νερό στη σκόνη και φτιάχνετε μια κρέμα. 

2) Σύριγγα για τάισμα στο χέρι. Αν δεν θα μπορείτε να αγοράσετε μια ειδική σύριγγα για τάισμα στο χέρι  μπορείτε να πάρετε απλές σύριγγες μιας χρήσης από φαρμακείο. Βέβαια πετάμε τις βελόνες. Θα χρειαστείτε μικρές σύριγγες 1 ml (ινσουλίνης). Θυμηθείτε να πλένετε καλά της σύριγγες με ζεστό νερό (χωρίς σαπούνι) μετά από κάθε τάισμα. Κάθε 3-5 μέρες αλλάζουμε τη πλαστική σύριγγα.

3) μπορείτε να έχετε κι μια ειδική βελόνα διατροφής. Είναι μια βελόνα λίγο στραβή με στρογγυλή μύτη. Τη βάζουμε με προσοχή από το στόμα απευθείας μέσα στο πρόλοβο του μωρού. Αντί για βελόνα μπορούμε να χρησιμοποιούμε ένα μαλακό λεπτό σωληνάκι (κομμάτι από νοσοκομειακή πεταλούδα). Το τάισμα με τη βελόνα/σωληνάκι παίρνει πιο λίγο χρόνο, δεν επιτρέπει να μπαίνει αέρας στο πρόλοβο και το μωρό δεν λερώνεται πολύ με κρέμα, όμως είναι λίγο δύσκολο και επικίνδυνο να το κάνετε για πρώτη φορά, χωρίς εμπειρία. Ένα μικρό λάθος μπορεί να σας στοιχίσει ζωή του μωρού.

4)Θερμόμετρο ακριβείας. Η κρέμα που θα δίνετε στο μωρό πρέπει να είναι 39-40 βαθμούς Κελσίου.

Αν είναι πιο ζεστή 41 -42^ο C το μωρό θα καεί και θα κάψει το πρόλοβο. Τα μωρά δεν καταλαβαίνουν άμεσος ότι κάηκαν και συνεχίζουν να τρώνε ζεστή κρέμα. Περισσότερα πουλιά με σοβαρό κάψιμο στο πρόλοβο πεθαίνουν.

Αν η κρέμα θα είναι κρύα – κάτω από 38 βαθμούς, το πρόλοβο του μωρού θα σταματήσει ή θα αργεί να δουλέψει και στη συνέχεια το μωρό μπορεί να πιάσει μύκητες. Το πρόλοβο θα παραμένει φουσκωμένο και γεμάτο με φαγητό, ενώ το μωρό θα πεθάνει από την πείνα και ζύμωση στο πρόλοβο. (Το ίδιο μπορεί να συμβεί αν η θερμοκρασία στο Brooder είναι χαμηλότερη από ό,τι πρέπει ή μη σταθερή).

5) Γυάλινα μικρά ποτηράκια και μπολάκια για να φτιάξετε τη κρέμα. Τα γυάλινα μπολ είναι πιο εύκολα σε πλύσιμο από τα πλαστικά και δεν μαζεύουν πολλά βακτήρια και μικρόβια. Μετά από κάθε τάισμα πρέπει να τα πλύνετε καλά με σαπούνι και να κάνετε καλό ξέπλυμα.

6) Χαρτοπετσέτες και πετσέτες.

7) Μπατονέτες (Q-tips) για να πλένετε με χλιαρό νεράκι το προσωπάκι του μωρού μετά από τη κάθε τάισμα.

8) Φούρνος μικροκυμάτων ή ηλεκτρικό βραστήρα για ζέσταμα της κρέμας αν έχει κρυώσει την ώρα του ταΐσματος. Εγώ χρησιμοποιώ έναν ηλεκτρονικό βραστήρα και ποτήρι με ζεστό νερό. Απλά βάζο τη σύριγγα με κρέμα μέσα στο ποτήρι με νερό θερμοκρασίας 40-41^ο C  για 1 λεπτό. Έτσι είμαστε σίγουροι ότι η θερμοκρασία της κρέμας στη σύριγγα θα είναι 39 – 40^ο C, και δεν θα κάψουμε το μωρό. Για κάθε τάισμα ετοιμάζουμε καινούρια κρέμα. Δεν ξανά-χρησιμοποιούμε την παλιά.

9) ορό Ringer – διάλυμα ηλεκτρολυτών. Το αγοράζουμε από φαρμακεία (1,30 ευρώ το λίτρο). Καλό είναι να το χρησιμοποιούμε της πρώτες 2-3 μέρες ζωής του μωρού για να φτιάξουμε τη κρέμα. (δηλαδή αντί για το νερό βάζουμε το ορό Ringer). Για τη χειρότερη περίπτωση ενημερωθείτε τι φάρμακα χρειάζονται για πρώτη βοήθεια για να μη τρέχετε και να μη ψάχνετε τη τελευταία στιγμή. Αντιβιοτικά, Προβιοτικά, Ringer ορό και Nystatin πρέπει να τα έχετε πάντα. Μακάρι να μη χρειαστούν ποτέ.

Κρέμα για τάισμα νεοσσών

Στην αγορά κυκλοφορούν πολλές σκόνες για τάισμα νεοσσών. Πριν επιλέξετε καλό είναι να κάνετε μια έρευνα αγοράς. Να έχετε υπόψη σας ότι η τροφή για νεοσσούς πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά όπως τριμμένα δημητριακά, ιχνοστοιχεία, βιταμίνες και προβιοτικά στη σωστή τους αναλογία ώστε να καλύπτει απόλυτα τις ανάγκες του οργανισμού των νεοσσών.

Η σκόνη διαλύεται στο νερό και δημιουργείται μια κρέμα έτοιμη για το τάισμα. Για νεογέννητα η κρέμα πρέπει να είναι πιο αραιή και αντί για νερό είναι καλύτερο θα χρησιμοποιήσετε διάλυμα ηλεκτρολυτών (ορό Ringer). Όσο μεγαλώνουν τα μωρά τόσο πιο σφιχτή γίνεται η κρέμα. Για τη σωστή αναλογία νερού και σκόνης θα πρέπει να ανατρέξετε στις οδηγίες του προϊόντος που επιλέξατε. 

Χρησιμοποιείτε πάντα γυάλινα βαζάκια (π.χ. ποτήρια) για να φτιάξετε μια κρέμα. Πλένονται και απολυμαίνονται πολύ πιο εύκολα από πλαστικά και δεν μαζεύουν τόσο πολλά μικρόβια.

Για κάθε τάισμα φτιάξτε τη καινούρια κρέμα. Αν έχετε πολλά μωρά για τάισμα καλό θα ήτανε να έχει το καθένα τη δική του σύριγγα για τάισμα και δικά του μπολάκια με κρέμα. Με αυτό το τρόπο μπορείτε να αποφύγετε τη μόλυνση υπόλοιπων μωρών στη περίπτωση αν ένα από αυτά θα αρρωστήσει. Χρησιμοποιείτε βραστό νερό κι όχι νερό από τη βρύση. Πλένετε τα χέρια σας πριν και μετά το τάισμα.

Θερμοκρασία της κρέμας

Για να ζεστάνετε τη κρέμα μπορείτε να χρησιμοποιείτε φούρνο μικροκυμάτων. Όμως μετά ανακατέψτε καλά τη σκόνη, βάλτε μέσα ένα θερμόμετρο ακρίβείας και σιγουρευτείτε ότι η θερμοκρασία δεν είναι μεγαλύτερη από 41^ο C.

Επίσης μπορείτε να χρησιμοποιείτε ένα δοχείο με νερό (ποτήρι) θερμοκρασίας 41^ο C βαθμούς στο οποίο απλά βάλτε μέσα τη σύριγγα με φαγητό για 2-3 λεπτά. Έτσι η κρέμα μέσα στη σύριγγα θα ζεσταθεί και θα φτάσει τη θερμοκρασία του νερού η ένα βαθμό λιγότερο.

Πριν να δώσετε κρέμα στο νεοσσό άλλη μια φορά κοιτάξτε στο θερμόμετρο και σιγουρευτείτε ότι έχει τη σωστή θερμοκρασία και δοκιμάστε τη κρέμα στο καρπό του χεριού σας.

Προσοχή!
	Κάψιμο Προλόβου – Burn Crop Από τη στιγμή που το μωρό έχει καταπιεί ζεστή κρέμα (πάνω από 41ο C) αρχίζει να πέφτει η όρεξη του. Δυστυχώς πάρα πολλά πούλια με τέτοιες πληγές πεθαίνουν από μόλυνση.
	Ζύμωση φαγητού στον Πρόλοβο – Slow Crop Ο πρόλοβος αργεί η σταματάει να δουλεύει όταν το μωρό έχει φάει κρύο φαγητό η όταν στο brooder σας δεν έχει σταθερή θερμοκρασία και το μωρό προφανώς κρύωσε. Μετά το τάισμα, η κρέμα δεν περνάει στο στομάχι αλλά παραμένει να είναι στον πρόλοβο μέχρι που αρχίζει να χαλάει. Το μωρό φαίνεται με συνέχεια γεμάτο κι φουσκωμένο πρόλοβο. Στις σοβαρές περιπτώσεις αρχίζει διαδικασία ζυμώσεις μέσα και το πρόλοβο φουσκώνει πιο πολύ. Έτσι μέσα στο πρόλοβο αναπαράγονται βακτήρια και μύκητες, επειδή είναι συνέχεια γεμάτος και δεν αδειάζει. Το μωρό σας μπορεί να πεθαίνει από τη πείνα ενώ έχει το πρόλοβο γεμάτο με φαγητό. Σε αυτή τη περίπτωση πρέπει να επικοινωνήσετε με γιατρό η έμπειρο εκτροφέα. Συνήθως χορηγούν τα αντιμυκητικά φάρμακα όπως π.χ. Nystatin και μερικά συμπληρώματα όπως αραιωμένο μηλόξυδο, χυμός του γρειπφρουτ και άλλα. Σε σοβαρές περιπτώσεις κάνουν εσωτερικό πλύσιμο του πρόλοβου με χαμομήλι η κάποιο άλλο υγρό.

Το τάισμα νεοσσών

Τις πρώτες μέρες των νεοσσών θα χρειασθεί να τα ταΐσετε με μια οδοντογλυφίδα. Έπειτα από μερικές ημέρες, όταν μεγαλώσουν λίγο, χρησιμοποιείστε τη σύριγγα. Πολύ συχνά τα μωρά πνίγονται την ώρα ταΐσματος. Το πιο συχνό λάθος είναι ότι βάζουμε το φαγητό στη τραχεία και όχι στο οισοφάγο (ειδικά όταν ταΐζουμε με βελόνα διατροφής απευθείας μέσα στο πρόλοβο). Πρέπει να έχετε καλά στη μυαλό σας την ανατομία του πουλιού ώστε μην κάνετε κανένα μοιραίο λάθος.

Δεν πρέπει να βάζουμε τη κρέμα στο ράμφος του μωρού πολύ γρήγορα, αλλιώς πουλάκι θα πνιγεί. Σταματάμε κάθε 5 δευτερόλεπτα για να του δώσουμε να πάρει μια ανάσα και μετά συνεχίζουμε. Δεν πρέπει να ταΐζουμε πολύ αργά, επειδή έτσι μαζεύεται πολύ αέρας μέσα στο πρόλοβο. Τον αέρα πρέπει να το διώχνουμε κάθε φορά μετά το τάισμα. Αλλιώς μπορεί να αρχίσει ζύμωση του φαγητού.

Πως διώχνουμε τον αέρα από τον πρόλοβο

Για να φαίνεται καλύτερα βάλτε το μωράκι σε μια ευθεία με μια πηγή φωτός (μια λάμπα ή το παράθυρο). Το δέρμα του πρόλοβου είναι λεπτό και φαίνεται ξεκάθαρα που είναι το φαγητό και που είναι ο αέρας. 

Για να διώξουμε τον αέρα από το πρόλοβο πρέπει να σηκώσετε το κεφάλι του μωρού πάνω και να πιέσετε ελαφρά με δυο δάκτυλα τη φούσκα αέρα στο πρόλοβο του, έτσι ώστε ο αέρας να πάει πάνω στο οισοφάγο προς το ράμφος. Αν σφίξετε το φαγητό κι όχι τον αέρα το μωράκι μπορεί να πνιγεί. Θα ακούσετε ένα μικρό ρέψιμο όταν θα φύγει ο αέρας.

Αν χρησιμοποιείτε ειδική βελόνα διατροφής το τάισμα παίρνει πιο λίγο χρόνο. Επειδή το φαγητό τοποθετείται απευθείας στον πρόλοβο του πουλιού δεν μπαίνει πολύ αέρας στο πρόλοβο. Να έχετε στο μυαλό σας ότι αυτή η διαδικασία είναι λίγο δύσκολη  όταν τι κάνετε για πρώτη φορά. Παρόλα αυτά σε κάποια στιγμή θα υπάρξει η πρώτη φορά.

Πόσο συχνά ταΐζουμε;

* τα πουλάκια μέχρι 8 ημερών τα ταΐζουμε κάθε 2-3 ώρες και την νύχτα! 

Μην ταΐζετε τα μωρά πάρα πολύ ούτε πολύ λίγο.

Ο πρόλοβος πρέπει ΠΑΝΤΑ να αδειάζει εντελώς τουλάχιστον μια φορά το 24ωρο για να αποφύγετε τη ζύμωση παλιού φαγητού μέσα. Συνήθως τον αφήνουμε να αδειάζει με το τελευταίο τάισμα, ώστε το πρωί το πρώτο τάισμα θα είναι με άδειο πρόλοβο.
 

Απογαλακτισμός

Τα μωρά από την ηλικία 25-30 ημερών ζητάνε όλο κι πιο λίγο  φαγητό και πιο πολύ ελευθερία. Από εκείνη τη στιγμή πρέπει να έχετε ένα μπολάκι με σποράκια κι ένα μπολάκι με φρέσκια αυγοτροφή πάντα στη διάθεση τους. 40 ημερών περίπου αρχίζουν διστακτικά να τσιμπάνε τα σποράκια. Γενικά δεν πρέπει να υπάρχει κανένα πρόβλημα και τα μωρά σιγά-σιγά θα αρχίζουν να τρώνε μόνα τους και θα αρνιούνται να τρώνε τη κρέμα.

Άμμος, ασβέστιο, κόκαλο σουπιάς, καρβουνάκι, τσόφλι αυγού και τριμμένα όστρακα πρέπει να υπάρχουν πάντα στη διάθεσή τους. Ξεκινήστε να δίνετε λίγα φρούτα όπως μήλο, αχλάδι, καρότο.

Αν όμως τα μικρά δεν ενδιαφέρονται για σποράκια και δεν παίζουν με αυτά και δεν τα δοκιμάζουν μπορείτε να βάλετε τα μωρά στο κλουβί με ένα ενήλικο πουλί για να τους μαθαίνει να τρώνε σπόρια.

Στην ηλικία 6-7 εβδομάδων (συχνά και νωρίτερα) τα μικρά συνήθως τρώνε μόνα τους και δεν χρειάζονται επιπλέον τάισμα με κρέμα.

Εάν έχετε φτάσει μέχρι εδώ, έχετε καταφέρει να αναθρέψετε τα μικρά σας παραδείσια πουλιά. Μια διαδικασία επίπονη και κουραστική η οποία όμως σας γέμισε συγκινήσεις και χαρές.

Αν θέλετε μπορείτε να κατεβάσετε σε pdf τον οδηγό Ταΐσματος στο χέρι για πιο άμεση πρόσβαση από το κοιτώ η το tablet σας. Ο οδηγός είναι στην αγγλική γλώσσα. Μπορείτε να το κατεβάσετε πατώντας στην φωτογραφία του οδηγού >>>

Επίσης δείτε το video μας πως μεγαλώσαμε τα 10 νεογέννητα ζεμπράκια από την πρώτη μέρα. Ένα κλουβί με δυο φωλιές γεμάτα νεογέννητα μικρά 1-2 μερών έπεσε με το αποτέλεσμα χάλασαν οι φωλιές και τρόμαξαν οι γονείς. Αναγκαστήκαμε να τα πάρουμε για τάισμα. Τα πουλάκια γεννήθηκαν τα Χριστούγγενα 2012. Όλα τα ζεμπράκια από το video βρήκανε καινούριο σπίτι στις νέες οικογένειες. Ένα ζευγάρι το αφήσαμε για εμάς. Ακόμα και σήμερα (αύγουστος 2022) ο αρσενικός που είναι 10 χρόνον ζει και αναπαράγεται επιτυχώς.