Το ιώδιο συνιστά βασικό ιχνοστοιχείο του σώματος. Συγκεντρώνεται κυρίως στο θυρεοειδή αδένα, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την έκκριση ορμονών που περιέχουν ιώδιο, με σημαντικότερη απ' αυτές τη θυροξίνη.

Εισαγωγή

Το ιώδιο είναι ένα βασικό στοιχείο που προέρχεται από το έδαφος και τη θάλασσα και σχετίζεται με τη φυσιολογική αύξηση και ανάπτυξη. Λαμβάνεται από τις τροφές και αποθηκεύεται υπό τη μορφή ιωδιδίου για να χρησιμοποιηθεί όποτε χρειασθεί. Μέσα από τη διαδικασία της οξείδωσης, μετατρέπεται σε ιώδιο και μέσω του αμινοξέως τυροσίνη μετατρέπεται τελικά στην ορμόνη Θυροξίνη. 

Η ορμόνη Θυροξίνη είναι σημαντική για τον υγιή μεταβολισμό (μετατροπή των τροφών σε ενέργεια), και την ανάπτυξη.

Πλούσιες τροφές σε ιώδιο είναι τα θαλασσινά, τα φρούτα και τα λαχανικά, το αλάτι και το νερό.

Ωστόσο, κρίνεται σημαντικό να επισημανθεί ότι η υπερβολική λήψη ιωδίου από τον οργανισμό μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες.

Το ιώδιο χρησιμοποιείται ιδιαίτερα στη Φαρμακευτική ως απολυμαντικό και αντισηπτικό μέσο[πηγή 1], κυρίως αυτούσιο, με τη μορφή διαλύματος σε αιθυλική αλκοόλη και νερό μαζί με ιωδιούχο κάλιο (βάμμα ιωδίου) το οποίο δεν είναι κατάλληλο για τα πουλιά!

 
Το ιώδιο είναι τοξικό αν ληφθεί από το στόμα σε μεγαλύτερες ποσότητες. Οι ατμοί του είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι για τα μάτια και το αναπνευστικό σύστημα. Όταν αναμειγνύεται με αμμωνία και νερό, σχηματίζει ιωδίδιο του αζώτου που είναι εξαιρετικά ευαίσθητο εκρηκτικό.

Από τα προαναφερόμενα καταλαβαίνουμε ότι το ιώδιο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο για τη σωστή λειτουργία οργανισμού του ανθρώπου και όλων των ζώων. Όμως η χρήση του ως συμπλήρωμα διατροφής πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική και σωστή. Ας δούμε λοιπόν πιο αναλυτικά το θέμα σε σχέση με τα πουλιά μας.

Χρησιμότητα ιωδίου & συμπτώματα από την έλλειψη του

Συμμετέχει στην ενεργοποίηση των μυών και των κυττάρων του νευρικού συστήματος,  και το Ιώδιο βρίσκεται στον θυρεοειδή αδένα και τον επηρεάζει και παίρνει μέρος στον σχηματισμό των ορμονών του. Οι ορμόνες αυτές είναι απαραίτητες για την σωστή ανάπτυξη του πουλιού.

Η αναστολή της λειτουργίας του θυρεοειδούς οδηγεί σε κακή ποιότητα του φτερώματος, σε αλωπεκία, σε παρατεταμένη πτερόρροια και σε μειωμένη γονιμότητα.

Το βασικότερο χαρακτηριστικό της ιωδιοπενίας, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι η διόγκωση των θυρεοειδών αδένων, που φαίνεται στην μπροστινή επιφάνεια του λαιμού.

Με την εισαγωγή ενός ικανοποιητικού ποσοστού του ιωδίου στη διατροφή των πουλιών, το φτέρωμα αποκαθίσταται μέσα σε 4-6 εβδομάδες.

Aλωπεκία (πτώση φτερώματος)

Πολύ συχνά συναντάμε πρόβλημα αλωπεκίας στους σπίνους ανεξαρτήτως φύλου ή ηλικίας. Οι σπίνοι Goudian είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Τα πουλιά με αυτό το πρόβλημα χάνουν πούπουλα συνήθως στο πίσω μέρος του κεφαλιού και του λαιμού. Στη γυμνή περιοχή δεν εμφανίζονται καινούρια φτερά ενώ σταδιακά πέφτουν και άλλα και πολύ γρήγορα το πουλί μπορεί να μείνει εντελώς καραφλό.
 
'Ένα από τα συχνά λάθη του εκτροφέα είναι να καταπολεμήσει τα ακάρεα της τραχείας με κάποιο δυνατό φάρμακο που περιέχει ιβερμικτίνη, χωρίς να ουσιαστικά να γνωρίζει την πραγματική αιτία τις αλωπεκίας και χωρίς να έχει σιγουρευτεί ότι το πουλί έχει ακάρεα. 'Όταν σε μερικές εβδομάδες δεν υπάρχει βελτίωση της κατάστασης κάποιοι αρχίζουν μετά πιο βαριά θεραπεία με πιο ισχυρά φάρμακα υποψιάζοντας τα ακάρεα χωρίς να έχουν σιγουρευτεί. Αν το πουλάκι δεν έχει ακάρεα η χρήση της ιβερμικτίνης μπορεί μόνο να σοβαρέψει την κατάσταση. Τα ισχυρά φάρμακα μπορούν να φέρουν, προσωρινή η μόνιμη στείρωση στα πουλιά και ν' αποδυναμώσουν πολύ το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Καμιά φορά η αλωπεκία εμφανίζεται στα κουρασμένα αρσενικά και θηλυκά κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγής μετά από την 3 περίπου γέννα. Τα πουλιά επανέρχονται στη φυσιολογική τους κατάσταση μόλις αφαιρέσουμε τη φωλιά. Αν η αλωπεκία εμφανίζεται εκτός από περιόδου αναπαραγωγής σημαίνει ότι στα πουλιά λείπουν κάποια ιχνοστοιχεία.

Πολλές φορές, η βασική αιτία της αλωπεκίας είναι η έλλειψη του ιωδίου.

Σημείωση

Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη πτώση των φτερών είναι πολλοί. Μπορείτε ν α διαβάσετε περισσότερα στο άρθρο Πτερόρροια.

Η αιτία είναι ότι αυτά τα υπέροχα πουλιά χρειάζονται μεγαλύτερη ποσότητα του ιωδίου σε σύγκριση με άλλα παραδείσια πουλιά και καναρίνια. Στη φύση τα πουλιά εύκολα βρίσκουν τα φυτά και σπόρια που περιέχουν μεγαλύτερη ποσότητα ιωδίου και αυτό τους βοηθάει να μην έχουν προβλήματα της έλλειψης ιωδίου.

Πηγές Ιωδίου

Οι τροφές που περιέχουν ιώδιο είναι: τα μανιτάρια, οι αγκινάρες, τα σκόρδα, τα φύκια, τα σταφύλια (όχι όλα τα είδη), το πεπόνι, ο ανανάς, τ΄ αγγουράκια, οι ντομάτες, τ’ αντίδια, τα ραπανάκια, το σέλινο, τα πράσα, τα κρεμμύδια, το σπανάκι, τα καρότα, τα φρέσκα μπαρπουνοφάσουλα, τα φρέσκα μπιζέλια, το λάχανο, τα σπαράγγια, το καλαμπόκι, η βρώμη [Πηγή 2].

Η πρόσληψη ιωδίου διαφέρει ανάλογα με τη γεωγραφική θέση της κάθε περιοχής. Δηλαδή περιοχές που βρίσκονται κοντά σε θάλασσα, παράγουν προϊόντα που περιέχουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις σε ιώδιο σε σχέση με άλλες περιοχές που δεν είναι κοντά σε θαλασσινό νερό.

	Η πιο σωστή ίσως και ασφαλής πηγή όπως όλα τα φυσικά προϊόντα είναι τα ξερά φύκια (Σπιρουλινα, Λαμινάρια, Fucus).
	Ένα κόκαλο σουπιάς κρεμασμένο στο κλουβί θα δώσει το απαραίτητο ιώδιο, ασβέστιο και ιχνοστοιχεία που χρειάζεται ο οργανισμός του για την αποφυγή προβλημάτων στον θυρεοειδή αδένα.
	Σπασμένα Κοχύλια - Πολύ καλή πηγή ασβεστίου και ιωδίου
	Σπανάκι, Μπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι
	Γαρίδες - βραστές σε νερό χωρίς καμία άλλη προσθήκη (λάδι, αλάτι)

Αν τα πουλιά σας καταναλώνουν όλα η μερικά από τα παραπάνω συμπληρώματα τότε δε θα έχετε ποτέ πρόβλημα έλλειψης ιωδίου στα πουλιά σας. Αν τα πουλιά δεν τρώνε η αποφεύγουν αυτά τα φυσικά συμπληρώματα η τρώνε τόσο λίγο, που δεν φέρνει κάποιο ορατό αποτέλεσμα σε 4-6 εβδομάδες, τότε μπορείτε να κοιτάξετε στα petshop ή στα ειδικά φαρμακεία για ζώα υγρό συμπλήρωμα διατροφής με ιώδιο για πουλιά.

Ολοκληρώνοντας να έχουμε κατά νου ότι την έλλειψη του ιωδίου καλύτερα να το προλαμβάνουμε παρά να την θεραπεύουμε.

Όχι βάμμα ιωδίου

Πολλές φορές προτείνεται από διάφορους εμπειρικούς εκτροφείς να δίνουμε στα παραδείσια με αλωπεκία νερό με μερικές σταγόνες από απλό αλκοολούχο ιώδιο (βάμμα ιωδίου). 

Το φαρμακευτικό βάμμα ιωδίου δεν είναι κατάλληλο για πουλιά τόσο ευαίσθητα όπως τα Gouldians και άλλα παραδείσια. Το ιώδιο που θα προσφέρετε πρέπει αν είναι μόνο βιολογικό, προτιμότερο να περιλαμβάνεται σε συμπληρώματα διατροφής και ειδικά σκευάσματα για πουλιά.

Τα φύκια και κόκαλο σουπιάς περιέχουν το φυσικό ιώδιο στη μορφή οργανικών ενώσεων.

Φύκια

Laminaria - Είναι τα πλουσιότερα σε αμινοξέα, βιταμίνες και μέταλλα.
 

Περιέχουν βιταμίνες A, σύμπλεγμα βιταμίνης B, Β2, C, E, Β-Καροτίνη και αμινοξέα -βασικό συστατικό των πρωτεϊνών. Περιέχει 23 μεταλλικά στοιχεία, ασβέστιο, χλώριο, χαλκό, ιώδιο, σίδηρο, λίθιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, φώσφορο, κάλιο, σελήνιο, πυρίτιο, νάτριο, θείο, ψευδάργυρο, πλειάδα ιχνοστοιχείων.

 
Σπιρουλίνα - Η σπιρουλίνα (Spirulina) είναι ένα φαγώσιμο κυανό-πράσινο μικροφύκι. Η προσθήκη σπιρουλίνας στη διατροφή των πουλιών περιέχει περισσότερες από 100 πολύτιμες θρεπτικές ουσίες.

Περιέχει πρωτεΐνη (50 - 70%), λιπίδια (5 - 7%), σάκχαρα (15 - 25%), βιταμίνες (Β1, Β5 και Β6), ιχνοστοιχεία και μέταλλα. Επίσης περιέχει: Βιταμίνη Β12, Σίδηρο, Βιταμίνη Ε, Β-Καροτίνη, αντιοξειδωτικά, Λιπαρά οξέα, Χλωροφύλλη.

Η σπιρουλίνα είναι η πιο πλούσια πηγή σε Β12 (είναι συνώνυμη της υψηλής ενέργειας). Είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ενέργειας και της καλής υγείας του αίματος. Είναι η πιο πλούσια  πηγή της φύσης σε βιοχημικό οργανικό σίδηρο, ο οποίος δεν είναι καθόλου τοξικός. Είναι 58 φορές πιο πλούσια σε σχέση με το ωμό σπανάκι.

Fucus - είναι φύκια που συλλέγονται στις ακτές του Ατλαντικού Ωκεανού.
Τα φύκια αυτά τα ξεραίνουν και τα κόβουν σε μικρά κομματάκια. Είναι ιδανικό συμπλήρωμα διατροφής και για πουλιά και για τον άνθρωπο. Περιέχουν πολλές βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Επίσης τα φύκια έχουν τη ικανότητα συγκέντρωσης ραδιενεργών ισοτόπων και βαρέων μετάλλων και με επιτυχία τα βγάζουν από το οργανισμό του πουλιού.

Τρόποι χορήγησης τους

Τη Spirulina πρέπει αν τη χορηγείτε στα πουλιά σε πολύ μικρές ποσότητες. Επειδή μυρίζει και δεν έχει ευχάριστη γεύση, πρέπει να τη εισάγεται σταδιακά στη διατροφή των πουλιών. π.χ. σε ένα κιλό αυγοτροφής δεν πρέπει αν βάζετε πάνω από ένα κουταλάκι του γλυκού σπιρουλίνα. 

Συνήθως και αυτή η ποσότητα είναι πολύ για αρχή και συχνά τα πουλιά αρνιούνται να τρώνε τη αυγοτροφή. Προσθέστε πολύ μικρές δόσεις σε μύτη του μαχαιριού μέσα στη ατομική αυγοθήκη για να σιγουρευτείτε ότι το πουλί το τρώει.

Αν τα πουλιά σας θα λαμβάνουν τακτικά τη Spirulina με τη αυγοτροφή θα δείτε πολύ γρήγορα μεγάλη διαφορά σε βελτίωση του πτερώματος.

Τα φύκια Λαμινάρια μπορούν να παρέχονται σε ξεχωριστές αυγοθήκες στο πουλί, ή χωριστά ή σε συνδυασμό με άλλα βότανα όπως ρίγανη, θυμάρι, ταραξάκος, τσουκνίδα, χαμομήλι, πικραλίδα, μπουμπούκια σημύδας και άλλα. Μπορείτε επίσης να δώσετε τα φύκια εισάγοντας τα στο μίγμα της αυγοτροφής (χειροποίητης ή εμπορίου).

Μπορείτε να προσθέσετε λίγο φύκια Λαμινάρια σε τριμμένο υγρό καρότο, να το ανακατέψετε καλά, περίμενε 10 λεπτά μέχρι να μαλακώσουν τα φύκια και δώστε στα πουλιά σας.

Μπορείτε να προσθέσετε τα φύκια στην αυγοτροφή που φτιάχνετε.